Mosiądz

• Blachy mosiężne
• Pręty mosiężne (Wrocław)
• Rury mosiężne
• Formatki mosiężne

Mosiądz to stop miedzi, w którym głównym dodatkiem stopowym jest cynk w ilości od 10 do 45%. Do mosiądzów można dodawać również inne pierwiastki, tj. aluminium, mangan, krzem, cynę czy żelazo. Pierwiastki te mogą mieć bardzo różnorodny wpływ na własności, ale i kolor mosiądzu. Mosiądze stosowane były już od X wieku przed naszą erą, na co wskazują liczne wykopaliska na terenie Azji Mniejszej oraz Indii. Okres świetności mosiądzu w Europie przypada natomiast na okres średniowiecza. Obecnie mosiądze są najpowszechniej stosowanymi stopami miedzi, co wynika z ich niskiej ceny oraz dobrych własności.

Gęstość mosiądzu może wynosić, w zależności od składu chemicznego, od 8.44 do 8.75 g/cm3. Jak wspomniano wcześniej skład chemiczny ma również wpływ na kolor stopu. Ze wzrostem zawartości cynku kolor ten staje się coraz bardziej żółty. Dodatek manganu nadaje mosiądzowi barwę brązową, a niklu kolor srebrny. Temperatura stopów miedzi z cynkiem oscyluje w okolicy 1000°C, ale już około 900°C w stopie, na skutek odparowania cynku, zaczyna się tworzyć tzw. zgar. Ważną cechą mosiądzów jest ich odporność na korozję oraz stosunkowo dobra przewodność cieplna. Poza tym cechują się one dużą plastycznością oraz ciągliwością, która jest odwrotnie proporcjonalna do zawartości cynku w składzie.

Aby podnieść twardość oraz wytrzymałość mosiądzu dodaje się do niego aluminium lub krzem. Dodatek aluminium wpływa również pozytywnie na lejność mosiądzów odlewniczych. Aby poprawić odporność mosiądzu na korozję w obecności pary wodnej dodaje można dodać do składu mangan, a na kor

Podstawowy podział mosiądzów związany jest z ich składem chemicznym. Wyróżnia się mosiądze dwuskładnikowe (CuZn37, CuZn32), które mają dużą podatność na przeróbkę plastyczną na zimno oraz korozję naprężeniową. Kolejny rodzaj to mosiądze ołowiowe – charakteryzujące się bardzo dobrą skrawalnością, ale niską podatnością na przeróbkę plastyczną na zimno. Nowe srebra, to z kolei mosiądze z dodatkiem niklu oraz manganu. Ich podstawową cechą jest bardzo dobra sprężystość oraz odporność na korozję. Wyróżnia się również tzw. mosiądze specjalne. Mogą one zawierać w swoim składzie dodatek manganu, niklu, aluminium czy cyny.

Odporność na korozję

Mosiądze mają bardzo dobrą odporność na korozję atmosferyczną oraz w wodzie morskiej. Są natomiast podatne na korozję naprężeniową oraz tzw. odcynkowanie. Korozja naprężeniowa związana jest z obecnością w środowisku pracy stopu substancji zawierającej w swoim składzie amoniak. Zazwyczaj korozji tej ulegają stopy po przeróbce plastycznej na zimno, czyli poddane działaniu naprężeń (stąd jej nazwa). Największy wpływ na wystąpienie korozji naprężeniowej mają naprężenia rozciągające. Aby zapobiec korozji naprężeniowej stop po przeróbce plastycznej należy wyżarzyć w wysokiej temperaturze. Odcynkowanie polega z kolei na rozpuszczaniu się i ponownym wytrącaniu w postaci metalicznej jonów miedzi. Zachodzi ono w stopach zawierających ponad 20% cynku i powoduje spadek własności wytrzymałościowych mosiądzu. Odcynkowaniu zapobiegać może niewielki dodatek antymonu, fosforu lub arsenu. Należy jednak bardzo uważać, ponieważ pierwiastki te mają bardzo negatywny wpływ na własności wytrzymałościowe stopu.